Tras case dous anos de avaliación por especialistas convocados pola Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura (UNESCO), o Comité Intergobernamental para a Salvaguardia do Patrimonio Cultural Inmaterial, reunido en Windhoek, Namibia, inscribiu este 2 de decembro á Danza del Wititi do Valle del Colca na Lista Representativa do Patrimonio Cultural Inmaterial de Humanidade.
A tradicional Danza del Wititi é unha das manifestacións culturais máis complexas e difundidas do Valle del Colca, en Caylloma, Arequipa. Báilase en grupos de parellas durante as principais festividades relixiosas da estación chuviosa, polo que conta con significados sociais e rituais vinculados ao ciclo agrícola e ao cortexo amoroso entre os mozos.
O personaxe principal da danza e a quen debe o seu nome, é o wititi, home cuxa vestimenta se compón de dúas saias femininas superpostas, unha camisa, unha fonda e unha monteira. Dise que usa pezas femininas como unha estratexia que permitía aos homes achegarse e cortejar ás mozas sen ser percibidos, outra versión narra que o uso da saia foi unha táctica de defensa ante o ataque de inimigos foráneos, polo que a Danza del Wititi é tamén unha representación da forza e do carácter aguerrido da poboación local.
A Danza del Wititi practícase e transmítese como parte esencial da cultura do Valle del Colca, espazo onde conviven dúas etnias orixinarias: os Cabana e os Collagua, sendo esta expresión cultural un espazo de encontro e diálogo entre estes dous pobos. Esta danza é tamén importante para a continuidade doutras manifestacións culturais propias da rexión como os coloridos deseños bordados dos traxes e chapeus que usan os danzaríns.
A Danza del Wititi expresa a alegría, o orgullo e a memoria das comunidades do Valle del Colca, consolidando os seus vínculos sociais e expresando a súa identidade cultural.
Esta declaratoria púidose alcanzar grazas á iniciativa das organizacións representativas do Valle del Colca, o Goberno Rexional de Arequipa e o Ministerio de Cultura, que acompañou o longo proceso de inscrición na Lista Representativa do Patrimonio Cultural Inmaterial de Humanidade.
Trátase dun logro significativo para o Valle del Colca, para Arequipa e para o Perú, que conta xa con oito expresións culturais inscritas nesta lista: a arte Téxtil de Taquile, as Manifestacións Culturais do pobo Zápara, a Danza das Tesoiras, a Huaconada de Mito, a Peregrinación ao Santuario do Señor de Qoyllurit’i, os Coñecementos, técnicas e rituais vinculados á renovación anual da Ponte Q’eswachaka e a Festividade da Virgen de la Candelaria de Puno.
Cabe precisar que durante a reunión Comité Intergobernamental para a Salvaguardia do Patrimonio Cultural Inmaterial celebrada en Namibia, tamén se recoñeceron outras tres expresións culturais do continente americano: o Filete porteño, técnica pictórica plástica da Arxentina; a Música da marimba, cantos e danzas tradicionais da rexión sur de Colombia e a provincia de Esmeraldas do Ecuador; e os Coñecementos e técnicas tradicionais relacionados ao cultivo e a transformación de Curagua, de Venezuela; mentres que na Lista do Patrimonio Cultural Inmaterial que require de salvaguardia urxente, inscribiuse o Vallenato, música tradicional da rexión de Magdalena Grande, de Colombia.
